De opbouw van de Herenboerderij

Vlekkenplan, strokenteelt, groenbemesting. Het zijn woorden waar we als leden inmiddels aangewend zijn en weten wat dit betekent. Ze staan ook symbool voor de opbouw en inrichting van de boerderij. Een belangrijk fundament voor onze boerderij. Bestuurslid Sharon Franke staat samen met het bestuur en de boeren op kop van dit fundament.  

Indeling van de Usseler Es  

Er ligt nu een kale Usseler Es voor ons. Hoe anders gaat dat zijn over 1 a 2 jaar, wanneer de Es vol groente, fruit en vee zal staan. “Het gaat er inderdaad heel anders uitzien. Bovenop de bolling, gaan we strokenteelt zien. Strokenteelt betekent dat er in smalle stroken van zo’n 3 meter breed groente wordt geteeld. In elke strook staat een ander gewas.” vertelt Sharon. De diversiteit aan gewassen gaat hiermee omhoog, wat bijdraagt aan een toename in onder- en bovengrondse diversiteit aan gewas-specifieke soorten. Doordat er afwisseling is in gewassoorten, kunnen ziekten en plagen zich bovendien minder snel verspreiden, waardoor er minder gewas-beschermende middelen nodig zijn. In de stroken boven op de Es komen bijvoorbeeld aardappelen, koolsoorten en granen, maar bijvoorbeeld ook veevoer voor het vee dat iets lager op de Es komt te staan. Door ons eigen veevoer te verbouwen werken we toe naar een zo gesloten mogelijk systeem en hoeven we geen veevoer aan te voeren van buitenaf. 

Aan de rand komt de caravan voor de kippen te staan en zie je de boomgaard terug. “Maar we kijken ook naar de omgeving, voor wandelaars en fietsers moet het ook leuk zijn. We zien nu veel mensen met hun hond van zouthuisje naar zouthuisje lopen. Dit kan straks niet meer, maar in plaats daarvan willen we een wandelpad aanleggen tussen de boomgaard en de bomenstrook die door de gemeente is aangelegd langs de Usselerrondweg.” 

Opbouw in fases 

De indeling van de Es gaat in samenwerking met de Gemeente Enschede, van wie we de grond pachten, de landschapsarchitect, de boeren en het bestuur. “Voor een aantal zaken hebben we toestemming van de gemeente nodig, bijvoorbeeld voor de boomgaard, het waterbassin en de tunnelkassen”.  

De ontwikkeling van onze Herenboerderij zal in fasen plaatsvinden. “We kunnen nu eenmaal niet alles tegelijk doen, maar we moeten ook vergunningen aanvragen bij de gemeente Enschede en die procedures kosten tijd. We gaan daarom eerst aan de slag met de dingen die we zonder vergunning mogen doen. In 2023 zullen we ons met name focussen op de inrichting van de fijne teelt en de akkerbouw. We zullen een tijdelijke watervoorziening aanleggen voor het broodnodige water. Verder gaan we kruidenrijk grasland inzaaien en doen onze boeren er alles aan om de grond te verbeteren voor volgende jaren. 

In 2024 krijgt onze boerderij steeds meer het karakter van een echte Herenboerderij en krijgen we hopelijk ook onze eerste dieren. De boomgaard zullen we stapsgewijs aanleggen en uitbreiden tot we een goed functionerende productieve boomgaard hebben.” 

“We gaan vooruit met een nieuwe indeling die correspondeert met de oude strokenteelt, zoals die hier vroeger was op de Usseler Es.” 

Waterberging 

De watervoorziening op de Herenboerderij is één van de spannendste dingen in de opbouw van de boerderij. Het vinden van water lijkt geen eenvoudige klus te zijn. De zandige toplaag van de Usseler Es is gevoelig voor droogte, omdat het geen natuurlijke wateraanvoer via beken of de bodem heeft. Het is voor vochttoevoer volledig afhankelijk van neerslag. Om biologische groenteteelt mogelijk te maken is het noodzakelijk dat er voldoende water beschikbaar is. 

“Optimaal zou een diepe, schone grondwaterbron met voldoende capaciteit zijn. Helaas hebben wij deze nog niet gevonden. We hebben daarom naar alternatieven gekeken en zijn tot de conclusie gekomen dat we zelf water moeten gaan opslaan in een waterberging. Deze waterberging kan op verschillende manieren gevuld worden: vanuit één of meer ondiepe putten, door opvang van hemelwater via een drainagesysteem onderaan de es of door gebruik te maken van (schoon) rest- of afvalwater van bedrijven in de buurt. Natuurlijk zorgen we ervoor dat de waterberging een mooi landschapselement wordt, met mooie begroeide oevers. Tot het zover is zullen we het water tijdelijk opslaan in containers. 

We willen op termijn toewerken naar een gesloten waterbalans op de es. Door grondwater onderaan de es op te vangen, tijdelijk op te slaan in de waterberging en daarna terug te brengen boven op de es. Op die manier ontstaat een circulatie van water waarbij zo min mogelijk water wegvloeit naar lagergelegen gebieden.”